Poznaj najważniejsze informacje w sprawie dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi, zgodnie z ustawą o prawach konsumenta (dla umów sprzedaży od 25 grudnia 2014 r.). 

Zwroty i reklamacje towarów to codzienność każdego sprzedawcy, również internetowego. Warto więc znać swoje prawa oraz obowiązki i wiedzieć, czego możesz się spodziewać od strony kupującego.

 

Czym jest rękojmia ?

Rękojmia to według kodeksu cywilnego regulacja dotycząca odpowiedzialności sprzedawcy za wadliwy towar. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Jest to jedna z dwóch (obok gwarancji) możliwości reklamowania niezgodnego z umową produktu.

Rękojmia ma charakter obiektywny. To oznacza że odpowiedzialność sprzedawcy powstaje z mocy prawa, gdy już po zakupie – ale przed upływem wskazanego w ustawie terminu – ujawni się niezgodność towaru lub jego wadliwość. Nie ma tutaj znaczenia, czy sprzedawca ponosi winę za istnienie wady.

 

Czym są wady fizyczne, a czym wady prawne?

Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową i zapewnieniem sprzedawcy. W szczególności towar jest niezgodny z umową, jeżeli:

☞ nie posiada właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna posiadać ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub z ich przeznaczenia (np. dzbanek na herbatę, który pęka po zalaniu gorącą wodą),

☞ nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór (np. jeśli zegarek miał być wodoodporny, a zniszczył się po zamoczeniu),

☞ nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia,

☞ została wydana kupującemu w stanie niezupełnym.

Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Z wadą prawną mamy do czynienia, w sytuacji gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążana prawem osoby trzeciej.

 

Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument, a przedmiotem sprzedaży używana rzecz ruchoma, ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, ale nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej.

Co istotne, jeżeli określony przez sprzedawcę lub producenta termin przydatności rzeczy do użycia kończy się po upływie dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy stwierdzone przed upływem tego terminu.

Nowa ustawa o prawach konsumenta wydłuża okres domniemania istnienia wady w momencie wydania towaru z 6 miesięcy do 1 roku, z zastrzeżeniem, iż domniemanie to obowiązuje tylko w przypadku konsumentów.

 

Podstawowe obowiązki konsumenta i sprzedawcy wynikające z tytułu rękojmi

Sprzedawca ma 14 dni na rozpatrzenie reklamacji. W przeciwnym razie uznaje się, że zaakceptował on żądanie konsumenta jako zasadne.

Dotychczas na kupującym ciążył obowiązek zawiadomienia sprzedawcy o wadzie w ciągu 2 miesięcy od dnia stwierdzenia wady. Natomiast nowa ustawa nie podaje terminu, w jakim konsument ma zawiadomić o wadliwości produktu sprzedawcę.

 

W jakich sytuacjach sprzedawca nie ponosi za wady odpowiedzialności z tytułu rękojmi ?

☞ W sytuacji gdy poinformuje kupującego o wadzie (najpóźniej jednak w chwili zawarcia umowy).

☞ Jeżeli rzecz sprzedana nie ma właściwości wynikających z publicznych zapewnień np. producenta, o ile sprzedawca tych zapewnień nie znał ani, rozsądnie oceniając, nie mógł ich znać.

☞ Jeśli ograniczy się lub wyłączy odpowiedzialność sprzedawcy (nie dotyczy konsumentów).

 

Jakie żądanie przysługują konsumentowi z tytułu rękojmi?

Kupujący może w ramach rękojmi:

☞ zawnioskować o obniżenie ceny,

☞ żądać wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad,

☞ żądać naprawy towaru,

☞ odstąpić od umowy i zażądać zwrotu pieniędzy.

W przypadku ostatniego rozwiązania zwrot nie przysługuje w momencie, gdy wada jest nieistotna lub sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na zgodną z umową bądź też wadę usunie. Ważne! Nie ma to jednak zastosowania w sytuacji, gdy rzecz była już wymieniona lub naprawiona przez sprzedawcę bądź sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

Sprzedawca jest obowiązany do wymiany towaru lub jego naprawy w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego!

 

Jak wygląda sytuacja demontażu i ponownego montażu rzeczy wadliwej?

Jeżeli rzecz wadliwa została zamontowana, kupujący może żądać od sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania tego obowiązku przez sprzedawcę kupujący może dokonać wyżej wymienionych czynności na koszt i ryzyko sprzedawcy.

Należy pamiętać o tym, iż kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, jest zobowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży.

 

Jakie dodatkowe roszczenia i uprawnienia przysługują kupującemu?

W sytuacji gdy kupujący korzysta z rękojmi, może żądać naprawienia szkody, którą poniósł w wyniku zawarcia umowy, nie wiedząc o istnieniu wady. W szczególności może żądać zwrotu:

☞ kosztów zawarcia umowy,
☞ kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy,
☞ dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.

Sprzedawca musi pamiętać o tym, że w przypadku gdy dopuszcza się on zwłoki z odebraniem rzeczy, kupujący może odesłać rzecz na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy.

Rękojmia a gwarancja – czym się różnią?

W ramach reklamacji drugą możliwością dochodzenia roszczeń przez konsumenta jest gwarancja. Jej warunki są najczęściej określane w dokumencie gwarancyjnym wystawianym podczas sprzedaży.

Rękojmia jest obowiązkowa, natomiast gwarancja udzielana przy zakupie to dobra wola sprzedawcy lub producenta.

W rękojmi podmiotem odpowiedzialnym za niezgodność towaru z umową jest sprzedawca, a w gwarancji najczęściej producent (czyli gwarant).

Okres obowiązywania rękojmi wynosi (w zależności od towaru) 2 lata, z kolei w przypadku gwarancji ten okres zależy od woli gwaranta.

Kupujący może skorzystać z rękojmi za wady fizyczne niezależnie od tego, czy otrzymał gwarancję na towar.

Zakres gwarancji dotyczy nie tylko wad fizycznych, ale zapewnia też o jakości produktu. Podmiot udzielający gwarancji deklaruje tym samym, że w razie wystąpienia jakichkolwiek wad w okresie objętym gwarancją  (czasem nawet 10 letnim) konsument będzie mógł zareklamować produkt na podstawie dokumentu gwarancyjnego.

 

Pozostałe tematy z obszaru Nowej Dyrektywy Unijnej:

Część pierwsza: Obowiązki informacyjne w sklepie internetowym

Część druga: Obowiązki informacyjne w sklepie internetowym

Część trzecia: Obowiązki informacyjne w sklepie internetowym

Sklepy internetowe – Nowa Ustawa o Prawach Konsumenta

Nowa Ustawa o Prawach Konsumentów: Odstąpienie od Umowy