Wysokość chorobowego na działalności gospodarczej – ile wynosi i jak je uzyskać?

Chorobowe na działalności gospodarczej w 2025 roku nie działa tak samo jak na etacie. Aby je uzyskać, trzeba dobrowolnie opłacać składkę chorobową w ZUS (2,45% podstawy), a prawo do świadczenia nabywa się dopiero po 90 dniach tzw. okresu wyczekiwania. O tym, ile wynosi zasiłek i jak złożyć o niego wniosek, przeczytasz w naszym poradniku.

Chorobowe a jednoosobowa działalność gospodarcza – podstawy

W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zasiłek chorobowy nie działa automatycznie, tak jak w przypadku pracowników etatowych. Przedsiębiorca może liczyć na wsparcie finansowe jedynie wtedy, gdy dobrowolnie zgłosi się do ubezpieczenia chorobowego w ZUS i będzie regularnie opłacał składki. 

Chorobowe na działalności przysługuje więc wyłącznie tym, którzy świadomie zdecydowali się objąć dodatkową ochroną. Regulują to przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Dobrowolna składka chorobowa wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek. Wysokość podstawy zależy od rodzaju opłacanych składek:

• w przypadku tzw. „dużego ZUS” minimalna podstawa w 2025 roku to 5 203,80 zł, co oznacza, że minimalna składka chorobowa wynosi 127,49 zł;
  
• przy składkach preferencyjnych podstawę stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (1 399,80 zł w 2025 roku), a składka chorobowa to 34,30 zł miesięcznie.

Co istotne, chorobowe dla przedsiębiorcy jest świadczeniem wypłacanym dopiero po spełnieniu określonych warunków – m.in. odbyciu 90-dniowego okresu wyczekiwania. Samo samozatrudnienie nie daje prawa do zasiłku – zakładając firmę, musisz być tego świadomy.

Zasiłek chorobowy na działalności gospodarczej traktuje jako dobrowolny przywilej, a nie obowiązek, dlatego wielu właścicieli firm z niego rezygnuje. Z kolei ci, którzy zdecydują się na opłacanie składki, mogą liczyć na comiesięczne świadczenie obliczane na podstawie zadeklarowanej wysokości składek.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat chorobowego na samozatrudnieniu? Ile wynosi, jak jest obliczane, jak składać  wniosek o zasiłek? Sprawdź w dalszej części tego artykułu.

Ile wynosi zasiłek chorobowy dla przedsiębiorcy?

To, ile wynosi chorobowe z ZUS dla przedsiębiorcy, zależy bezpośrednio od wysokości opłacanych składek. 

Podstawą do wyliczenia świadczenia jest tzw. podstawa zasiłku chorobowego – w JDG to średnia zadeklarowana kwota, od której przedsiębiorca opłacał składki w ciągu ostatnich 12 miesięcy, pomniejszona o 13,71% (składki na ubezpieczenia społeczne). Od tak obliczonej podstawy ZUS wypłaca 80% kwoty za każdy dzień choroby, a w szczególnych przypadkach – np. w ciąży – 100%. W przypadku pobytu w szpitalu stawka wynosi 70%.

Ile wynosi zasiłek chorobowy z ZUS dla przedsiębiorcy, który zadeklaruje wyższą podstawę? Jeśli zadeklarujesz wyższą podstawę składek, to Twoje chorobowe rośnie proporcjonalnie do tej kwoty. ZUS patrzy na średnią z ostatnich 12 miesięcy i od tej sumy odejmuje 13,71% (to potrącenia na ubezpieczenia społeczne). Z tak obniżonej kwoty liczone jest 80% zasiłku miesięcznego.

Czyli im większą podstawę wybierzesz, tym większe świadczenie – ale oczywiście oznacza to też wyższe, comiesięczne składki.

Przykładowe wysokości chorobowego na JDG:

• Minimalna podstawa (ok. 5200 zł) → chorobowe brutto ok. 3590 zł miesięcznie.
• Podstawa 8000 zł → chorobowe brutto ok. 5520 zł miesięcznie.
• Podstawa 10 000 zł → chorobowe brutto ok. 6900 zł miesięcznie.

Pomniejszenia podstawy składek za czas choroby – to warto wiedzieć

Jeżeli jako przedsiębiorca opłacasz składki od minimalnej podstawy, to w przypadku choroby możesz tę podstawę proporcjonalnie pomniejszyć za dni zwolnienia lekarskiego (czyli np. jeśli chorujesz 10 dni w miesiącu, to płacisz składki tylko od części podstawy odpowiadającej dniom, w których pracowałeś).

Ale jeśli zadeklarowałeś wyższą podstawę niż minimalna, to tracisz ten przywilej. Składki musisz wtedy opłacić od pełnej, zadeklarowanej kwoty – nawet jeśli chorowałeś część miesiąca. W praktyce oznacza to, że:

• Wyższa podstawa = wyższe chorobowe, ale brak możliwości pomniejszenia składek za czas choroby.
• Minimalna podstawa = niższe chorobowe, ale masz możliwość obniżenia składek w miesiącu, gdy korzystasz z L4.

Warto pamiętać, że  zasiłek chorobowy z ZUS dla przedsiębiorcy jest pomniejszany o zaliczkę na podatek dochodowy, więc kwota netto będzie niższa.

Ile wynosi składka zdrowotna przy działalności? Warto to sprawdzić

Kiedy przedsiębiorca nie dostanie chorobowego?

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej prawo do zasiłku chorobowego nie jest automatyczne. ZUS może odmówić wypłaty świadczenia w kilku sytuacjach, które najczęściej wynikają z błędów lub zaniedbań po stronie przedsiębiorcy. 

Kiedy nie przysługuje zasiłek chorobowy? Oto najczęstsze powody

• Odmowa chorobowego na działalności gospodarczej jest przede wszystkim skutkiem braku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – aby otrzymać świadczenie, konieczne jest wcześniejsze zgłoszenie się do tego ubezpieczenia i regularne opłacanie składki.
• Brak chorobowego na działalności może wynikać ze zbyt krótkiego stażu ubezpieczenia – chorobowe nie przysługuje w okresie tzw. karencji. To 90 dni od dnia zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (wyjątkiem jest ciąża lub kontynuacja wcześniejszego ubezpieczenia bez przerwy dłuższej niż 30 dni).
  Zaległości w składkach – nawet kilkuzłotowa zaległość wobec ZUS może spowodować wstrzymanie wypłaty świadczenia.
• Kiedy ZUS nie wypłaci chorobowego na JDG? Kiedy pojawiają się nieprawidłowości formalne – np. przedsiębiorca nie dostarczy e-ZLA (elektronicznego zwolnienia lekarskiego) lub nie złoży wniosku o zasiłek chorobowy w terminie.

Kiedy chorobowe nie przysługuje na działalności? To najczęściej efekt braku dobrowolnego ubezpieczenia lub niedopilnowania obowiązków wobec ZUS. Warto o to zadbać, jeśli chcesz mieć zabezpieczenie finansowe w razie choroby i uniknąć sytuacji, w której przez kilka tygodni zostajesz bez dochodu. Regularne opłacanie składek i pilnowanie terminów zgłoszeń to klucz, aby ZUS nie odmówił wypłaty świadczenia.

Jak złożyć wniosek o zasiłek chorobowy w ZUS?

Jeśli chcesz otrzymać świadczenie, musisz przejść kilka kroków formalnych. Jak składać dokumenty chorobowe na JDG w kilku prostych krokach?

• Podstawą jest zwolnienie lekarskie (e-ZLA) wystawione przez lekarza – dokument ten trafia bezpośrednio do systemu ZUS, ale przedsiębiorca powinien upewnić się, że widnieje tam jako płatnik składek. 
• Następnie konieczne jest zgłoszenie chorobowego w ZUS dla jednoosobowej działalności gospodarczej poprzez złożenie formularza ZUS Z-3b, w którym podaje się m.in. okres niezdolności do pracy i wysokość podstawy składek.

ZUS informuje na swojej, że wniosek o zasiłek chorobowy może być złożony również w innej formie, ale zawsze musi zawierać imię i nazwisko przedsiębiorcy, adres, okres niezdolności do pracy, serię i numer wystawionego zaświadczenia lekarskiego, informację czy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową. Należy też wskazać, czy okres tej niezdolności przypada w czasie ubezpieczenia, czy po jego ustaniu.

Najczęściej zadawane pytania o chorobowe na JDG