Jakie podatki płaci przedsiębiorca? To jedno z pierwszych pytań, jakie pojawia się przy zakładaniu firmy. Prowadząc działalność gospodarczą trzeba pamiętać o rozliczaniu podatku dochodowego (PIT lub CIT), podatku VAT oraz o innych opłatach związanych z ZUS i fiskusem. W tym praktycznym przewodniku wyjaśniamy, jakie obowiązki podatkowe obciążają w Polsce kieszenie przedsiębiorców.
Jakie podatki musi płacić przedsiębiorca w Polsce?
Rozpoczynając działalność gospodarczą, trzeba przygotować się na stałe obowiązki podatkowe przedsiębiorcy. W Polsce do najważniejszych należą:
- podatek dochodowy – płacony w formie PIT (dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą) lub CIT (dla spółek prawa handlowego);
- podatek VAT – obowiązkowy po przekroczeniu określonych progów sprzedaży lub przy prowadzeniu działalności w wybranych branżach;
- składki ZUS, które również są stałym obciążeniem finansowym dla przedsiębiorcy (w tym emerytalna, rentowa, chorobowa, zdrowotna, wypadkowa).
Uwaga: jako przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmujący ją ponownie po 60 miesiącach od jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, możesz skorzystać z ulgi na start: nie będziesz wówczas objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi przez pierwszych 6 miesięcy! Od momentu rozpoczęcia prowadzenia działalności musisz jednak odprowadzać składki na ubezpieczenie zdrowotne.
To właśnie wybór formy prawnej firmy oraz sposobu rozliczania podatków decyduje o tym, jakie kwoty trzeba będzie co miesiąc przeznaczać na podatki i ubezpieczenia. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej podatki mogą być rozliczane według skali, podatku liniowego lub ryczałtu – każda z tych opcji ma swoje plusy i minusy, dlatego przed startem warto dobrze przeanalizować, która forma opodatkowania będzie najbardziej opłacalna w danej branży.
Chcesz wiedzieć więcej na temat tego, jakie podatki płaci firma jednoosobowa w Polsce? Odpowiedź znajdziesz w dalszej części tego przewodnika.
Podatek dochodowy – PIT lub CIT
W Polsce istnieje obowiązek rozliczania podatku dochodowego – przedsiębiorca płaci rodzaj daniny na rzecz państwa, pobieranej od zysku osiąganego przez swoją firmę. Forma opodatkowania zależy od rodzaju działalności. Podatek dochodowy PIT dotyczy osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólników spółek osobowych. CIT obejmuje spółki kapitałowe (np. z o.o. czy akcyjne). To właśnie wybór formy działalności i rodzaju opodatkowania decyduje, jak rozliczasz zyski oraz jakie stawki Cię obowiązują.
Podatek PIT dla jednoosobowych działalności gospodarczych
Podatek dochodowy PIT, który rozlicza się na kilka sposobów w zależności od wybranej formy.
- Skala podatkowa – 12% od dochodu do 120 000 zł rocznie, a po przekroczeniu tego progu – 32%. To rozwiązanie korzystne dla osób, które mogą korzystać z ulg (np. na dzieci) czy wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
- Podatek liniowy – stałe 19% niezależnie od wysokości dochodu. Sprawdza się w przypadku osób osiągających wysokie przychody, które nie korzystają z ulg i chcą przewidywalnego obciążenia podatkowego.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – podatek liczony od przychodu, a nie od dochodu, ze stawkami od 2% do 17% w zależności od rodzaju działalności.
To właśnie PIT jako podatek dochodowy dla firm jednoosobowych jest jednym z kluczowych wydatków, z jakich powinny sobie zdawać sprawę osoby startujące z własnym biznesem.
Jaka jest różnica w rozliczaniu PIT w różnych formach opodatkowania? W praktyce oznacza to, że np. właściciel e-sklepu zarabiający 80 000 zł rocznie może wybrać skalę i płacić 12%, natomiast przedsiębiorca prowadzący duży handel i zarabiający 300 000 zł rocznie zwykle wybierze liniowe 19%, które będzie dla niego korzystniejsze.
Podatek CIT dla spółek
W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcyjnych obowiązuje podatek dochodowy w formie CIT. Standardowa stawka wynosi 19%, ale tzw. mali podatnicy (z przychodami do 2 mln euro rocznie) mogą korzystać z preferencyjnej stawki 9%.
To rozwiązanie ma swoje plusy: ogranicza ryzyko osobiste wspólników, a przy większej skali działalności pozwala elastyczniej zarządzać podatkami. Trzeba jednak pamiętać, że podatek dochodowy dla działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej jest tzw. podwójnym opodatkowaniem – najpierw CIT płaci spółka, a później wspólnicy podatek od dywidendy.
Jak to rozumieć w praktyce? Np. jednoosobowa działalność z dochodem 150 000 zł rocznie przy podatku liniowym zapłaci 28 500 zł podatku. Spółka z o.o. z takim samym zyskiem, korzystając z CIT 9%, zapłaci 13 500 zł podatku, ale przy wypłacie dywidendy dochodzą dodatkowe obciążenia dla wspólnika.
CIT A PIT – różnice
| Kryterium | PIT | CIT |
| Kto płaci | Osoby fizyczne prowadzące JDG, wspólnicy spółek osobowych | Spółki kapitałowe (sp. z o.o., S.A.) i niektóre spółki osobowe (SKA) |
| Stawki podatku | 12% i 32% (skala), 19% (liniowy), 2–17% (ryczałt) | 19% (standard), 9% (mali podatnicy i firmy rozpoczynające działalność) |
| Ulgi i odliczenia | Ulga na dzieci, wspólne rozliczenie z małżonkiem, odliczenia osobiste | Ulgi firmowe (B+R, IP Box, ulga na robotyzację), brak ulg osobistych |
| Rozliczanie podatku | Dochód przedsiębiorcy = dochód osoby fizycznej, rozliczany w PIT rocznym | Dochód spółki rozliczany w CIT; wspólnicy dodatkowo płacą podatek od dywidendy (tzw. podwójne opodatkowanie) |
| Odpowiedzialność | Właściciel odpowiada całym majątkiem | Spółka odpowiada za zobowiązania, wspólnicy tylko do wysokości wkładów |
Podatek VAT – kto musi go płacić i kiedy warto się zarejestrować?
Podatek VAT to podatek od towarów i usług, który dotyczy większości transakcji sprzedaży w Polsce. W przypadku przedsiębiorców jego znaczenie jest szczególnie istotne, ponieważ wpływa zarówno na cenę oferowanych produktów czy usług, jak i na obowiązki rozliczeniowe wobec urzędu skarbowego.
Przedsiębiorca musi zarejestrować się jako czynny podatnik VAT, jeśli jego sprzedaż przekroczy 200 000 zł rocznie. W takiej sytuacji VAT należy doliczać do cen sprzedaży, a następnie odprowadzać do urzędu skarbowego. Obowiązek ten powstaje również niezależnie od limitu w przypadku sprzedaży określonych towarów i usług, takich jak wyroby akcyzowe, metale szlachetne czy usługi doradcze.
Podatek VAT w działalności gospodarczej można także opłacać dobrowolnie – taką opcję często wybierają firmy współpracujące z kontrahentami B2B, którzy również są podatnikami VAT. W takim przypadku zyskują możliwość odliczania podatku naliczonego przy zakupach (np. towarów od hurtowników, oprogramowania czy sprzętu). Koszty prowadzenia biznesu mogą być wtedy realnie niższe.
Trzeba pamiętać, że czynny podatnik VAT ma dodatkowe obowiązki – przede wszystkim składanie plików JPK_V7 (Jednolity Plik Kontrolny) oraz prowadzenie ewidencji sprzedaży i zakupów. To oznacza więcej formalności, ale w zamian przedsiębiorca zyskuje przejrzystość finansową i większą wiarygodność wobec kontrahentów.
Inne podatki i opłaty, o których warto pamiętać
Choć większość przedsiębiorców kojarzy główne obciążenia takie jak PIT, CIT czy podatek VAT, to w praktyce prowadzenie firmy wiąże się również z mniej oczywistymi daninami. Te inne podatki przedsiębiorca oraz różnego rodzaju opłaty mogą pojawić się w zależności od charakteru działalności i miejsca jej prowadzenia.
Jakie należą do najczęściej spotykanych?
- Podatek od nieruchomości – płacony w sytuacji, gdy przedsiębiorca wykorzystuje lokal, budynek lub grunt do prowadzenia działalności. Dotyczy to zarówno własnych biur czy magazynów, jak i niektórych przestrzeni wynajmowanych.
- Opłaty środowiskowe – obejmują np. opłatę za emisję spalin, składowanie odpadów czy zużycie zasobów naturalnych. Wprawdzie nie dotyczą każdej firmy, ale w przypadku transportu, produkcji czy logistyki mogą być obowiązkowe.
- Opłata recyklingowa – obowiązkowa m.in. dla sklepów internetowych, które wydają klientom torby foliowe. Jej wysokość wynosi obecnie 20 groszy za sztukę, a wpływy zasilają budżet państwa.
- Opłata produktowa – dotyczy firm wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach, np. e-sklepów sprzedających kosmetyki czy elektronikę. Ma na celu finansowanie systemu odzysku i recyklingu odpadów.
Takie dodatkowe opłaty przedsiębiorca powinien uwzględnić w budżecie firmy już na etapie planowania kosztów. Ich nieuwzględnienie może prowadzić do przykrych niespodzianek finansowych lub kar za brak wymaganych rozliczeń.
Jeśli planujesz założenie firmy lub właśnie zarejestrowałeś działalność, sprawdź artykuły na temat:
Najczęściej zadawane pytania o podatki na JDG
Jednoosobowa działalność gospodarcza rozlicza się z fiskusem przede wszystkim poprzez podatek dochodowy PIT – płacony według wybranej formy opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy lub ryczałt ewidencjonowany). Dodatkowo przedsiębiorca może być zobowiązany do płacenia podatku VAT, jeśli przekroczy limit 200 tys. zł obrotu rocznie lub sprzedaje towary i usługi wyłączone ze zwolnienia. Do stałych obciążeń dochodzą także składki ZUS.
PIT (Podatek dochodowy od osób fizycznych) dotyczy jednoosobowych działalności gospodarczych i wspólników spółek osobowych. Natomiast CIT (Podatek dochodowy od osób prawnych) płacą spółki kapitałowe, np. spółka z o.o. czy spółka akcyjna. Różnią się nie tylko stawkami podatkowymi, ale też sposobem rozliczania – PIT płacony jest przez osobę fizyczną, a CIT przez samą spółkę jako odrębny podmiot prawny.
Tak, w niektórych przypadkach. Do takich obciążeń zaliczają się m.in. podatek od nieruchomości, jeśli biuro lub magazyn znajduje się w lokalu wykorzystywanym w działalności, czy opłaty środowiskowe i recyklingowe – np. dla sklepów internetowych sprzedających towary w opakowaniach. Nie każdy przedsiębiorca je płaci, ale warto sprawdzić, czy w Twoim przypadku nie występuje taki obowiązek.
Nie. Wielu początkujących przedsiębiorców korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT, które przysługuje do 200 tys. zł rocznego obrotu. Niektóre branże są jednak objęte obowiązkowym VAT-em niezależnie od przychodów (np. sprzedaż elektroniki, metali szlachetnych, alkoholu czy świadczenie usług doradczych). Warto też pamiętać, że nawet przy niższych obrotach rejestracja do VAT może być korzystna – np. gdy współpracujesz głównie z innymi firmami i chcesz odliczać VAT od zakupów.