Polski Akt o Dostępności (PAD) to skrócona nazwa Ustawy z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Jego przepisy wchodzą w życie już 28 czerwca 2025 roku i obejmą m.in. handel elektroniczny, w tym właścicieli sklepów internetowych.
EAA, PAD, WCAG – co jest czym?
Zanim przejdziemy do konkretów, warto uporządkować podstawowe pojęcia, które często pojawiają się w kontekście dostępności cyfrowej:
- EAA (European Accessibility Act). To dyrektywa Unii Europejskiej. Dyrektywy UE nie obowiązują bezpośrednio, ale wymagają wdrożenia do prawa krajowego przez państwa członkowskie. Dyrektywa stanowi ramy prawne i zawiera zbiór zasad w danym temacie, które dany kraj musi wdrożyć na swoim terenie w formie ustawy.
- PAD (Polski Akt o Dostępności). To polska ustawa, która wdraża dyrektywę EEA. Pełna nazwa PAD toustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, ale w praktyce mówi się o niej Polski Akt o Dostępności lub w skrócie PAD. To właśnie przepisy tej polskiej ustawy są dla nas kluczowe, bo to one obowiązują wprost w Polsce.
- WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). To zbiór wytycznych technicznych, standardów, które pomagają osiągnąć dostępność cyfrową.
Ważne! WCAG nie są samodzielnym źródłem prawa – ani w Unii Europejskiej, ani w Polsce. To zestaw technicznych rekomendacji, które pomagają spełniać wymogi prawne dotyczące dostępności. Można przyjąć, że WCAG wskazują jak wdrożyć dostępność, natomiast PAD określa co musi być dostępne.
W praktyce, mówiąc o obowiązkach prawnych, opieramy się na polskiej ustawie, czyli PAD. Regulacje mają na celu zapewnienie większej dostępności cyfrowej, w tym dla usług handlu elektronicznego. Ale co to dokładnie oznacza dla Ciebie jako sprzedawcy? Kogo dotyczą te wymogi i czego konkretnie wymagają?
Dowiedz się też czym jest Europejski Akt o Dostępności w praktyce – co musisz wiedzieć jako przedsiębiorca działający w sieci?
Od kiedy obowiązują przepisy Polskiego Aktu o Dostępności?
Przepisy PAD dotyczące usług handlu elektronicznego zaczną być stosowane od 28 czerwca 2025 roku. Choć ustawa przewiduje pewne przepisy przejściowe i ostateczna data pełnej zgodności dla niektórych aspektów to nawet 2030 rok, to jednak dla większości sklepów internetowych, jeśli chodzi o rozwiązania interfejsowe widoczne dla użytkowników, powinny one działać zgodnie z nowymi wymogami już teraz.
Chociaż data jest konkretna, to prawnicy zaznaczają, że nikt nie będzie 29 czerwca pukał do drzwi każdego sklepu. Kontrole wymagają zasobów, a organy nadzoru często koncentrują się najpierw na większych podmiotach lub działają w reakcji na skargi. Nie oznacza to jednak, że można zignorować datę. Brak dostosowania może mieć poważne konsekwencje biznesowe, o czym przeczytasz poniżej.
Poznaj WCAG 2.1 i 2.2 – wytyczne o dostępności stron internetowych. Czym są i jak je wdrożyć w swoim biznesie?
Kogo dotyczą wymogi Polskiego Aktu o Dostępności? Kluczowe wyłączenia
Ustawa o PAD nie dotyczy wszystkiego i wszystkich. Dotyczy niektórych produktów i niektórych usług. Aby sprawdzić, czy Twoja działalność jest objęta, trzeba zajrzeć do artykułu 3 ustawy.
Dla sklepów internetowych kluczowe jest to, że usługi handlu elektronicznego zostały w ustawie wskazane jako objęte wymogami dostępności. Oznacza to, że co do zasady każdy sklep internetowy świadczy usługę handlu elektronicznego i podlega tym przepisom.
Istnieje bardzo ważne wyłączenie. Spod obowiązku stosowania przepisów PAD wyłączeni są mikroprzedsiębiorcy, w tym ci świadczący usługi handlu elektronicznego.
Obejrzyj zapis webinaru, w którym rozmawiamy z radcą prawnym Wojciechem Wawrzakiem, na tematy związane z Europejskim Aktem Dostępności.
Kim jest mikroprzedsiębiorca?
Definicja mikroprzedsiębiorcy zawarta jest w ustawie Prawo przedsiębiorców. Według niej mikroprzedsiębiorca to firma, która w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniła łącznie dwa warunki:
- Zatrudniała średniorocznie mniej niż 10 pracowników.
- Osiągnęła roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości 2 milionów euro.
WAŻNE: Obrót jest liczony dla całego przedsiębiorstwa, a nie tylko dla jednego sklepu czy kanału sprzedaży (np. stacjonarnego i internetowego łącznie, jeśli należą do tej samej firmy).
Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą, nie masz prawnego obowiązku dostosowywania swojego sklepu do wymogów dostępności od 28 czerwca 2025 roku.
Ważne zastrzeżenie
Wyłączenie dla mikroprzedsiębiorców dotyczy wyłącznie usług (czyli np. interfejsu sklepu internetowego), ale nie dotyczy produktów, którymi handlujesz.
Jeśli prowadzisz sklep internetowy jako mikroprzedsiębiorca i sprzedajesz produkty objęte ustawą (np. komputery, telefony, czytniki książek elektronicznych – lista jest w ustawie), to same te produkty muszą spełniać wymogi dostępności nałożone na producentów, importerów czy dystrybutorów, a Ty możesz mieć obowiązek przekazania klientom informacji o ich dostępności.
Wymagania dotyczące dostępności sklepów internetowych
Polski Akt o Dostępnosci dzieli wymagania na ogólne i szczególne dla różnych rodzajów usług.
Po co te zmiany?
Na pierwszy rzut oka może to brzmieć skomplikowanie, ale w praktyce chodzi o proste zasady – takie, które sprawiają, że każdy, niezależnie od wieku, niepełnosprawności czy nawet chwilowych ograniczeń (np. złamanej ręki), może komfortowo i bez przeszkód korzystać ze sklepu internetowego. To kwestia użyteczności, przejrzystości i łatwości obsługi.
- Szczególne wymogi dla usług handlu elektronicznego (art. 18 PAD)
Te dwa punkty dotyczą sklepów internetowych:- Informowanie o dostępności produktów. Jeśli sprzedajesz produkty objęte ustawą (np. elektronikę), musisz w swoim sklepie udostępnić informacje o spełnieniu wymagań dostępności przez te produkty. Jako dystrybutor, najpewniej będziesz opierał się na informacjach od producenta lub importera.
- Dostępność kluczowych funkcji. Musisz zapewnić postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność funkcji służących do identyfikacji stron umowy, bezpieczeństwa transakcji i dokonywania płatności. Chodzi o to, aby proces zakupu, płatności czy identyfikacji sprzedawcy był łatwy i zrozumiały dla każdego użytkownika, bez względu na jego indywidualne potrzeby.
Posłuchaj, o czym opowiadał nasz ekspert Sławek Zborowski w trakcie panelu dyskusyjnego na konferencji Polski Akt Dostępności. Włączamy dostępność! organizowanej w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Dodatkowe obowiązki informacyjne zawarte w Polskim Akcie o Dostępności
Poza dostosowaniem samego interfejsu, jako sprzedawca objęty przepisami, masz też obowiązek poinformować klientów o dostępności swojego sklepu. Najprostszym sposobem jest umieszczenie odpowiednich informacji w regulaminie sklepu lub w innym równoważnym dokumencie/zakładce na stronie (np. nazwanej „Dostępność”).
Powinny się tam znaleźć informacje o:
- Oferowanej usłudze (co można zrobić w sklepie).
- Wymaganiach technicznych niezbędnych do skorzystania z usługi (np. przeglądarka, dostęp do internetu).
- W jaki sposób usługa (sklep) spełnia wymagania dostępności (np. stosujemy właściwą strukturę nagłówków, alternatywne teksty dla obrazów, zapewniamy czytelny kontrast, wideo nie uruchamia się automatycznie itp.).
Warto też być przygotowanym na rozpatrywanie skarg dotyczących dostępności i współpracę z organem nadzoru w razie kontroli.
Czy można uniknąć dostosowania (np. ze względu na koszty)?
Ustawa Polski Akt o Dostępności przewiduje możliwość odstąpienia od niektórych wymagań dostępności, jeśli ich spełnienie prowadziłoby do „nieproporcjonalnego obciążenia”. Należy wtedy przeprowadzić formalną ocenę tego obciążenia.
Jednak w kontekście usług handlu elektronicznego (sklepu internetowego) bardzo trudno będzie uargumentować, że dostosowanie jest nieproporcjonalnym obciążeniem. Standardowe dostosowania (jak poprawa struktury strony, formularzy, kontrastu) są powszechnymi dobrymi praktykami UX i nie są uznawane za „nieracjonalne obciążenie”.
Trudna sytuacja finansowa firmy również raczej nie będzie wystarczającym argumentem. Ta furtka jest bardziej realna dla producentów skomplikowanych produktów, gdzie zmiany mogą godzić w ich podstawowe funkcje.
W praktyce, dla typowego sklepu internetowego objętego przepisami, powołanie się na nieproporcjonalne obciążenie będzie bardzo trudne do obrony.
Kary za brak dostosowania sklepu do wymogów PAD
Teoretycznie, za brak zgodności z przepisami PAD grożą kary finansowe nakładane przez organ nadzoru (dla e-commerce to minister właściwy do spraw informatyzacji). Kara może wynieść do dziesięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, przy czym nie może przekroczyć 10% obrotu firmy z poprzedniego roku.
Ale co jeśli nie zdążysz do 28 czerwca 2025? Prawdopodobnie nie wydarzy się nic drastycznego w perspektywie dni czy tygodni. Często kontrola jest inicjowana przez skargę klienta, co daje czas na reakcję.
Prawdziwe konsekwencje są często biznesowe:
- Utrata klientów – jeśli Twój sklep jest trudny w obsłudze (np. mały kontrast, skomplikowane formularze, brak opisów obrazów dla czytników ekranowych), użytkownicy mogą z niego rezygnować, zwłaszcza jeśli konkurencja oferuje bardziej dostępne rozwiązania.
- Niższa konwersja – trudności w nawigacji czy procesie zakupu bezpośrednio przekładają się na mniejszą liczbę sfinalizowanych transakcji.
- Gorsze pozycjonowanie – wyszukiwarki doceniają strony użyteczne i dostępne, co wpływa na Twoją widoczność w wynikach wyszukiwania.
- Negatywny wizerunek i opinie– frustrujące doświadczenia klientów mogą skutkować negatywnymi komentarzami.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zorganizowało konferencję poświęconą nowej ustawie. Podczas dwóch dni intensywnych dyskusji eksperci z sektora publicznego, prywatnego, organizacji pozarządowych oraz środowiska akademickiego dzielili się wiedzą i doświadczeniem na temat różnych aspektów dostępności w biznesie.
Praktyczne wskazówki dla sprzedawców
Niezależnie od tego, czy przepisy PAD Cię obejmują jako mikroprzedsiębiorcę, czy nie, warto zadbać o dostępność swojego sklepu. Dostępność to po prostu dobra użyteczność, a dobra użyteczność przekłada się na lepszy biznes.
Jak zacząć?
Checklista, dzięki której poprawisz dostępność sklepu krok po kroku. To lista zmian, które możesz wdrożyć od ręki.
Pokaż mi checklistę!
Korzystaj rozważnie z narzędzi do automatycznego badania dostępności
Narzędzia do automatycznego badania dostępności (np. zgodności z WCAG) mogą być pomocne, ale nie zastąpią testów na żywym organizmie. Narzędzie może sprawdzić, czy opis alternatywny obrazka istnieje, ale nie oceni, czy poprawnie opisuje to, co się na nim znajduje.
Dostępność to szansa, nie tylko obowiązek
Przepisy o dostępności cyfrowej mają realnie pozytywny cel: ułatwienie życia użytkownikom internetu. Myślenie o dostępności to myślenie o dobrym doświadczeniu użytkownika (UX). Sklepy, które są łatwe, proste i przyjemne w obsłudze dla każdego, po prostu lepiej konwertują i budują lojalność klientów. W internecie, gdzie konkurencja jest ogromna, wygoda i prostota procesu zakupu mogą być kluczowym czynnikiem decydującym o wyborze Twojego sklepu.
Dlatego warto potraktować nadchodzące zmiany nie jako uciążliwy obowiązek, ale jako okazję do ulepszenia swojego biznesu i dotarcia do szerszego grona klientów.